آرماتورها در واقع میلگردهای هستند که تغییر شکل یافته و به صورت شبکه ای به هم متصل شده اند. آرماتورها در بتن مسلح و سازه های ساختمانی استفاده می شوند.

استفاده از آرماتورها در بتن که به آن آرماتور بندی می گویند، به منظور تقویت نیروی کششی بتن و در نتیجه مقاومت کلی سازه صورت می گیرید. برای بهبود کیفیت اتصال میلگرد با بتن، معمولا از میلگردهای آجدار برای آرماتوربندی استفاده می کنند.

آرماتور چیست؟

معمولا لغات میلگرد و آرماتور به جای یکدیگر استفاده می شوند، اما آرماتور (reinforcement rebar) و میلگرد (rebar) با یکدیگر تفاوت دارند. فرق آرماتور و میلگرد بسیار ساده است. آرماتورها در واقع میلگردهای تغییر شکل یافته ای هستند که آماده قرارگیری در بتن می باشند. به عبارتی دیگر، زمانی که میلگرد تغییر شکل داده شود (مانند خمکاری، برشکاری یا جوش دادن میلگرد) و آماده بتن ریزی باشد، به آن آرماتور می گویند.

آرماتور بندی چیست؟

 زمانی که آرماتورها را در کنار یکدیگر قرار داده و اتصال بین آن ‌ها از طریق بست فلزی یا جوشکاری صورت گیرد، به این کار، آرماتور بندی می گویند. در واقع در آرماتوربندی ساختمان، میلگردها به اشکال مختلف خم یا برش می خورند و به هم جوش داده یا با سیم متصل می شوند؛ در نهایت یک سازه اسکلت مانند تولید می شود که به وسیله آرماتورها ساخته شده است. در انتها بر روی آرماتورها بتن ریخته شده و به این شکل ساختمانِ در دست احداث، چندین برابر مقاوم تر و مستحکم تر از بتن ریزی بدون آرماتور خواهد بود.

انواع آرماتور

به طور کلی تمام آرماتورهایی که در سازه های بتن آرمه استفاده می شوند را می توان به دو دسته آرماتور طولی و آرماتور عرضی تقسیم کرد.

آرماتور طولی یا آرماتور اصلی

 هر میلگردی که در راستای طول عضو (تیر یا ستون) استفاده شود آرماتور طولی یا اصلی نامیده می شود. آرماتورهای طولی جهت تحمل خمش در تیر به کار برده می‌ شوند. جهت اجرای آرماتورهای طولی معمولا از میلگرد A3 با قطر ۱۰ الی ۵۰ میلی متر استفاده می ‌شود.

آرماتور عرضی یا آرماتور فرعی

به هر میلگردی که در راستای عرض عضو و عمود بر میلگرد طولی استفاده شود آرماتور عرضی می گویند و جهت تحمل برش و پیچش و جلوگیری از گسترش ترک در تیر به کار برده می‌ شود. برای آرماتور عرضی معمولا از میلگردهایی با قطر ۶ تا ۱۲ میلی ‌متر استفاده می کنند.

دو روش کلی استفاده از آرماتورها

همانطور که گفتیم انواع آرماتور بندی یا به وسیله میلگردها و یا به وسیله آرماتورهای تقویتی اجرا می شود. در زیر مزایای هر دو نوع آرماتوربندی را بررسی می کنیم:

میلگرد: میلگرد را می توان همان آرماتور اولیه یا آرماتوری که به فرم خاصی در نیامده و هنوز از آن استفاده نشده است نامید. میلگرد یا آرماتور اولیه برای ایجاد مقاومت در برابر بارهای سازه استفاده می شود.

آرماتور تقویتی: آرماتورهای تقویتی انواع میلگردهای تقویتی هستند که در فرآیند آرماتوربندی استفاده شده و باعث ایجاد مقاومت بتن در برابر ترک خوردگی و تنش های ناشی از تغییرات دمایی می شوند. علاوه بر این، استفاده از آرماتور تقویتی با محکم نگه داشتن میلگردهای اصلی در جای خود باعث افزایش مقاومت میلگردها می شوند و همچنین به دلیل توزیع بارهای وارد بر سازه منجر مقاومت سازه را افزایش می دهند.